Novija istraživanja razotkrivaju sve veći broj komplikacija koje uzrokuje debljina, a među novijim spoznajama je da debljina može uzrokovati i bolesti štitnjače. Odavno je poznato da slabija funkcija štitnjače (hipotireoza) može uzrokovati debljinu. Međutim, novije spoznaje su i da debljina može uzrokovati bolesti štitnjače: Hashimotov tireoiditis, hipotireozu i karcinom štitnjače.
Sve veći broj znanstvenih istraživanja zadnjih godina potvrđuje da je odnos između štitnjače i masnog tkiva, odnosno između debljine i bolesti štitnjače – dvosmjeran! Ustanovljeno je da debljina povećava 2-3 puta rizik hipotireoze (kako subkliničke ili latentne tako i manifestne), autoimunog limfocitnog Hashimotovog tireoiditisa, povišenog titra autotantitijela na antigene štitnjače i papilarnog karcinoma štitnjače.
Za prevenciju Hashimotovog tireoiditisa, hipotireoze i karcinoma štitnjače važna prevencija debljine.
Masno tkivo
U organizmu postoji složena veza između jedinice hipotalamus-hipofiza i masnog tkiva. Masno tkivno je velika žlijezda s unutarnjim lučenjem i organ s intenzivnim metabolizmom. Taj organ izlučuje u krv preko 50 aktivnih supstanci, adipocitokina. U debljini se količina izlučenih adipocitokina mijenja, kao i njihova koncentracija u krvi. Sve to uzrokuje poremećaje različitih fizioloških funkcija. Zbog toga je debljina kronična bolest koja uzrokuje brojne komplikacije i skraćuje trajanje života.
Neki poremećaji fizioloških funkcija događaju se na razini jedinice hipotalamus-hipofiza. Oni mogu dovesti do narušavanja regulacije funkcije štitnjače, nadbubrežnih žlijezda ili spolnih žlijezda. U debljini se nekoliko puta češće razvija hipotireoza (povišen TSH s urednim ili sniženim T3 i T4 u krvi). Nerijetko se u krvi osoba s debljinom nalazi povišena koncentracija kortizola (hormona stresa kojeg izlučuju nadbubrežne žlijezde) – tzv. pseudocushingov sindrom.
Kod muškaraca s debljinom čest je hipogonadizam (snižena razina muškog spolnog hormona testosterona). On uzrokuje erektilnu disfunkciju, slabi oplodnu sposobnost i smanjuje mišićnu snagu. Kod žena dolazi do poremećaja menstrualnih ciklusa i gubitka ovulacija što smanjuje sposobnost zatrudnjivanja. Dolazi do razvoja rezistencije na djelovanje različitih fizioloških regulatornih utjecaja na centre u hipotalamusu. Zbog toga se remeti fiziološki regulirano uzimanje hrane i održavanje normalne tjelesne težine. Dolazi do poremećaja regulacija glikemije: razvija se inzulinska rezistencija.
Inzulinska rezistencija
Inzulinska rezistencija je pokretač razvoja dijabetesa, povišenih masnoća u krvi, masne jetre, odnosno metaboličkog sindroma koji je važan čimbenik rizika za razvoj kardiovaskularnih i cerebrovaskularnih incidenata. Povišena razina adipocitokina leptina, upalnih citokina, IGF-1 i povišenog TSH koja se često nalazi u debljini može stimulirati razvoj autoimunosti i karcinogenezu. Utjecaj debljine na karcinogenezu je toliki da se procjenjuje da bi na svijetu bilo za trećinu manje malignih bolesti kad bi nestala debljina! Češća je pojava raka debelog crijeva, gušterače, žučnjaka, bubrega, prostate, maternice, dojki (u postmenopauzi), nekih malignih bolesti krvotvornog tkiva i raka štitnjače!
Istraživanja su pokazala da zdrav stil života i tjelesna aktivnost već i sami utječu na poboljšanje hormonskog statusa. Smanjenje tjelesne težine vodi poboljšanju funkcije štitnjače i laboratorijskih nalaza. Zato je za prevenciju Hashimotovog tireoiditisa, hipotireoze i karcinoma štitnjače važna prevencija debljine. A kod osoba koje imaju problema s debljinom, važno je liječenje debljine! Liječenjem debljine sprječava se razvoj bolesti štitnjače!
